วิกฤตการณ์น้ำท่วมลำปาง
โดย ภัทรศยา ล่ำใหญ่ - 12 พ.ย. 2548
วิกฤตการณ์น้ำท่วมลำปาง สะพานรัษฎาหลังน้ำได้ลดลงบ้างแล้ว สภาพความแรงของน้ำและรถยนต์ที่จมอยู่ในน้ำ สภาพบ้านเรือนของประชาชนบริเวณริมน้ำวัง สภาพเศษไม้ที่ไหลมาติดสะพาน
วิกฤตการณ์น้ำท่วมลำปาง เหตุการณ์อุทกภัยครั้งยิ่งใหญ่นี้ ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อนในรอบ 40 ปี เหตุการณ์เริ่มเกิดขึ้นที่อำเภอเมืองปานเมื่อเวลาประมาณ 03.00 น. ของวันที่ 27 กันยายน 2548 และได้เริ่มท่วมที่อำเภอเมืองปาน อำเภอแจ้ห่ม อำเภอเมือง รวมเวลาทั้งสิ้นประมาณ 4 วัน
เหตุการณ์อุทกภัยครั้งยิ่งใหญ่นี้มีต้นเหตุมาจากพายุที่มีชื่อว่า ดอมเรย
DOMRAY (ดอมเรย) เป็นภาษาเขมร อ่านว่า ดอม เรย ไม่ใช่ ดอม - เร พายุดอมเรยสร้างความเสียหายให้กับภาคเหนืออย่างหนัก หลายจังหวัดที่ได้รับอิทธิพลและความเสียหายเป็นอันดับต้นๆของภาคเหนือก็ได้แก่ลำปาง
สรุปความเสียหายในการเกิดอุทกภัยที่ลำปางได้รับความเสียหายทั้งหมด 9 อำเภอ 38 ตำบล ความเสียหายที่เกิดขึ้นทำให้เกิดการสูญเสียทั้งชีวิตของประชาชน ทรัพย์สินของมีค่ามากมาย ถนนหลายสิบเส้นทางขาด สะพานหลายสะพานผ่านไม่ได้ หมู่บ้านหลายหมู่บ้านถูกตัดขาด สัตว์เลี้ยงต่างๆ เช่น วัว ควาย หมู เป็ด ไก่ ตายกันเป็นระนาว
ในเขตเทศบาลตำบลแจ้ห่มประชาชนคนแจ้ห่ม ตลาด ร้านค้าต่างๆขนของหนีน้ำไม่ทันได้รับความเสียหายเป็นอย่างมากเพราะไม่มีใครได้ทันเตรียมตัว น้ำมาเร็วมาก เก็บของอะไรได้ก็นำติดตัวเท่าที่ทำได้เพราะต้องรักษาชีวิตเอาไว้หนีขึ้นไปอยู่ชั้นสองบ้าง บ้านของใครที่เป็นบ้านชั้นเดียวต้องหาทางหนีขึ้นบนหลังคา ในเวลาไม่ถึง 2 ชั่วโมงบ้านเรือน สถานที่สำคัญต่างๆก็จมอยู่ในน้ำที่มีแต่โคลน สีของน้ำเหมือนกับสีของโอวัลตินหรือสีของโกโก้
ในเขตเทศบาลนครลำปางมีการประกาศเตือนให้อพยพผู้คนออกจากพื้นที่ลุ่มริมน้ำวังและประกาศเตือนให้เก็บสิ่งของและทรัพย์สินหนีน้ำ แต่ประชาชนบางคนก็ยังเฉยและคาดว่าน้ำท่วมไม่ถึง แต่สุดท้ายแล้วก็ต้องสูญเสียข้าวของเครื่องใช้มากมาย
น้ำท่วมลำปางเมืองลำปางเป็นสิ่งที่หลายคนไม่เคยคิดว่าจะเกิดขึ้น หลายครั้งผ่านมาเป็นตัวยืนยันว่าคงท่วมแถวเดิมๆและท่วมนิดหน่อยเท่านั้นคงจะเหมือนๆที่เคยท่วมมาแล้ว
สิ่งที่เกิดขึ้นในครั้งนี้คงแสดงให้คนลำปางเห็นแล้วว่านี้คือเหตุการณ์ปัจจุบันที่ได้แตกต่างจากอดีต สภาพของลำปางได้เปลี่ยนไปมาก เช่นที่อำเภอแจ้ห่มถ้าทุกคนไปเห็นสภาพหลังจากน้ำท่วม 1 สัปดาห์แรก ดูเขตเทศบาลตำบลแจ้ห่มเหมือนสภาพ 30 ปีที่แล้วถนนหนทาง บ้านเรือนสถานที่สำคัญต่างๆ มีแต่ซากของต้นไม้ที่หักโค่น ขยะ โคลน มีฝุ่นละอองคละคลุ้ง ดูแล้วไม่เห็นความเจริญเลย และไม่ใช่ความเปลี่ยนแปลงจะเกิดที่ลำปางเท่านั้นโลกทั้งโลกก็ได้เปลี่ยนไปแล้วเช่นกัน เพราะเกิดเหตุการณ์ต่างๆมากมาย เช่น พายุ แผ่นดินไหว ภัยแล้ง ทุกๆเหตุการณ์เกิดขึ้นบ่อยครั้งและรุนแรงมากยิ่งขึ้น
ฝนที่ตกตามที่เกิดพายุดอมเรย ดูเหมือนว่าฝนจะตกไม่มากแต่ด้วยป่าและผิวดินไม่เหลือความสมบูรณ์ ทำให้ไม่สามารถดูดซับน้ำได้เหมือนอย่างในอดีต สิ่งที่ทำได้ในวันนี้ก็คือ การมุ่งหน้าแก้ไขและหาทางป้องกันปัญหาในอนาคต ประชาชนคนลำปางหรือทุกๆคนที่อยู่บนโลกใบนี้ต้องหันไปให้ความสำคัญกับสภาพแวดล้อมที่มีชีวิต เพราะต้นไม้และชีวิตอื่นที่อยู่ในดินป็นสิ่งที่สำคัญและเป็นตัวขับเคลื่อนที่สำคัญของความสมดุลในธรรมชาติ จากเหตุการณ์น้ำท่วมครั้งนี้ทำให้เราได้เรียนรู้ว่าชีวิตย่อมต้องการสิ่งที่มีชีวิต มนุษย์เราจะอยู่ได้อย่างไรถ้าไม่มีต้นไม้ ป่าไม้และสิ่งมีชีวิตอื่นๆ
แนวทางในการแก้ไขและป้องกันการเกิดเหตุการณ์น้ำท่วม
เนื่องจากน้ำท่วมเป็นภัยที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ ดังนั้นต้องมีระบบการป้องกัน เตือนภัยและมีการแก้ไขปัญหาในระยะยาว เช่น การปลูกต้นไม้ต้องทำอย่างต่อเนื่องเป็นระยะยาว การดูแลพื้นที่ป่าที่ถูกบุกรุกตัดไม้ทำลายป่าและต้องดำเนินการอย่างเด็ดขาดกับกับผู้กระทำผิด ส่วนสภาพของสิ่งก่อสร้างต่างๆต้องสร้างไม่ให้กีดขวางทิศทางการไหลของน้ำและการแก้ไขระบบการระบายน้ำควรให้น้ำไหลได้สะดวกขึ้นอย่าให้มีขยะทับถมกีดขวางทางน้ำ แนวทางป้องกันและแก้ไขปัญหาอุทกภัย น้ำท่วมฉับพลัน น้ำป่าไหลหลากและแผ่นดินถล่มได้อีกวิธีหนึ่งนั่นก็คือการสร้างฝายแม้วหรือฝายต้นน้ำลำธารเพื่อชะลอการไหลของน้ำและยังสามารถเก็บกักน้ำไว้ใช้ในฤดูแล้งอีกด้วย
สิ่งที่ควรปฏิบัติเพื่อช่วยลดความเสียเนื่องจากการเหตุการณ์น้ำท่วมและข้อควรปฏิบัติเมื่อเกิดเหตุการณ์น้ำท่วม
นอกจากการติดตามรายงานพยากรณ์อากาศ ข่าวเตือนภัยแล้ว เพื่อจะได้เตรียมการรับมือกับเหตุที่จะเกิดขึ้นแล้วควรปฏิบัติดังนี้
1. ติดตามข่าวการรายงานสภาพอากาศอยู่เสมอและเมื่อได้รับคำเตือนและข้อปฏิบัติควรปฏิบัติการคำเตือนและข้อปฏิบัตินั้นๆ
2. ในบริเวณใดที่มีการเตือนให้ประชาชนอพยพควรทำการอพยพไปยังสถานที่ปลอดภัยทันที
3. จัดเตรียมสิ่งของที่จำเป็นต่างๆ เช่น อาหารแห้ง น้ำสะอาด ยารักษาโรค ไฟฉายเป็นต้น
4. อยู่ในที่ปลอดภัยจนกว่าน้ำจะลดหรือแห้ง
หลังจากเหตุการณ์น้ำท่วมใหญ่ครั้งนี้แล้วคนลำปางคงจะใช้เหตุการณ์อุทกภัยครั้งนี้เป็นบทเรียนแก่คนลำปางและหน่วยงานต่างๆที่กี่ยวข้องได้ระมัดระวังและตั้งอยู่ในความไม่ประมาทอย่างที่ผ่านมา หวังว่าบทเรียนครั้งนี้คงไม่ผ่านไปเหมือนสายน้ำโดยที่ผ่านเข้ามาในลำปาง