วัดพระเจดีย์ซาวหลัง

โดย วินัย ศีติสาร  - 27 ส.ค. 2542


สถานที่ตั้ง


วัดพระเจดีย์ซาวหลัง ตั้งอยู่ทางทิศเหนือของจังหวัดลำปาง ระหว่างถนนลำปาง - แจ้ห่มกม.ที่ 1/500 บ้านวังหม้อ หมู่ที่ 2 ตำบลต้นธงชัย อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง มีเนื้อที่ ทั้งหมด 22 ไร่ 1 งาน 65 ตารางวา

ภูมิหลัง


วัดพระเจดีย์ซาวหลัง เป็นวัดเก่าแก่สร้างมาแต่โบราณ แต่ไม่ปรากฎหลักฐานแน่ชัดว่า สร้างขึ้นตั้งแต่สมัยใด พ.ศ. เท่าใด คงมีแต่ตำนานเล่าต่อกันมาว่า มีผู้ครองนครลำปางองค์หนึ่งพระนามว่า "พระยามิลินทร์" ได้พบพระอรหันต์เถระเจ้า สองรูป และได้ไต่ถามข้อธรรมคำสอนต่างๆ จนในที่สุดเกิดปัญญา ความรู้ในธรรมขึ้นพร้อมกันนั้นยังเกิดความศรัทธาปสาทะ เลื่อมใสในวัตรปฎิบัติศีลสมาจาร ของพระอรหันต์เถระเจ้าทั้งสองเป็นที่สุด จึงได้ปวารณาตนเป็นศิษย์ ต่อมาทรงประสงค์จะสร้างถาวรวัตถุขึ้นเป็นอนุสรณ์ ณ บริเวณนั้น จึงได้ปรึกษากับพระอรหันต์เถระเจ้าทั้งสอง ท่านก็เห็นชอบด้วย โดยใช้มือเสยเกษายังศรีษะ องค์ละ 10 เส้น รวมเป็น 20 เส้น มอบให้พระยามิลินทร์ พระยามิลินทร์พร้อมทั้งเสนาอำมาตรข้าทาสบริพารก็อัญเชิญพระเกษาธาตุ จำนวน 20 เส้น บรรจุไว้ในพระผอบทองคำ นำลงประดิษฐานไว้ในหลุม และได้ให้ช่างก่อพระเจดีย์ครอบไว้ จำนวน 20 องค์
โบราณวัตถุในวัด


พระเจดีย์ซาวหลัง เป็นเจดีย์ที่มีศิลปลานนาผสมกับศิลปพม่า ฐานสี่เหลี่ยมจุตรัสก่อสร้างด้วยอิฐถือปูนองค์ใหญ่ท่ีสุดอยู่ตรงกลางส่วนอีก 19 องค์ มีขนาดเท่ากัน ด้านหน้าของพระเจดีย์แต่ละองค์นั้นทำเป็นซุ้มมีพระรูปปั้นประดิษฐานไว้ข้างใน


พระอุโบสถ เป็นที่ประดิษฐานพระประธานสร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2474 เสาซุ้มประตูและหน้าต่างประดับด้วยลวดลายประจำสี แต่ละบานประตูทั้งสามนั้นคงเป็นประตูเก่า เขียนลวดลายประดับลายรดน้ำเป็นลายเครือเถาละเอียดและสวยงามมาก น่าเสียดายว่า ลายลดน้ำที่บานประตูนั้นบางส่วนกร่อนหลุดไปบ้างแล้ว


พระวิหารเล็กอยู่ทางทิศเหนือของพระอุโบสถ ภายในประดิษฐานพระสังกัจจายน์ ตัววิหารบูรณะขึ้น จากของเก่าโดยย่อส่วนให้เล็กลง เมื่อ พ.ศ. 2464


หลวงพ่อโต พระประธาน ในอุโบสถ หน้าตักกว้าง 3.20 เมตร สูง 5 เมตร เป็นพระก่อด้วยอิฐถือปูน และปิดทองสมัยเชียงแสน เป็นพระพุทธลักษณะสวยงามตามแบบศิลปลานนาไทย


พระพุทธรูปทันใจ ข้างพระเจดีย์ ด้านเหนือมีวิหารเล็ก สีขาวหลังหนึ่งภายในประดิษฐานพระพุทธรูปทองสำริดปางสมาธิเป็นศิลปแบบเชียงแสนขนาดหน้าตักกว้าง 90 เซนติเมตร ชาวเมืองลำปางเรียกชื่อว่า "พระพุทธรูปทันใจ"


พระพุทธรูปแสนแซ่ทองคำ เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย ศิลปสมัยลานนา - กรุงศรีอยุธยาราวพุทธศตวรรษท่ 21 ขนาดหน้าตักกว้าง 9 นิ้ว ครึ่ง สูง 15 นิ้ว น้ำหนัก 100 บาท 2 สลึง เป็นพระพุทธรูปทองคำบริสุทธิ์ 95.5 เปอร์เซนต์ ซึ่งสร้างด้วยกรรมวิธีเคาะตีขึ้นทั้งองค์ ปัจจุบันประดิษฐานอยู่ ณ วิหารนิรภัย