|
เครื่องปั้นเมืองเขลางค์
โดย
ถนอม โยวัง - 27 ส.ค. 2542
กล่าวถึงลำปาง หรือเขลางค์นครในอดีต หลายคนนึกถึง รถม้าที่วิ่งอย่างพลุกพล่านในตัวเวียงลำปาง สัญลักษณ์อันสำคัญที่รู้จักกันทั่วไป หลายคนนึกถึงดอย
ขุนตาล อันเป็นสถานที่ตั้งของอุโมงค์รถไฟที่ยาวที่สุดในประเทศไทย นึกถึงแม่เมาะที่อุดมไปด้วยถ่านลิกไนต์จำนวนมากมายมหาศาล อันเป็นแหล่งให้พลังงานไฟฟ้าแก่ประเทศไทย และคงมีหลายคนนึกไปถึงวัดพระธาตุลำปางหลวง โบราณสถานเก่าแก่อันงดงามลือชื่อของชาวจังหวัดลำปาง แต่คงมีไม่มากนักที่นึกไปถึงอุตสาหกรรมเกี่ยวกับเครื่องปั้นดินเผา ซึ่งเป็นอุตสาหกรรมหลักที่สำคัญ และคนทั่วไปเรียกเครื่องปั้นดินเผาเหล่านี้ว่า ผลิตภัณฑ์เซรามิกลำปาง
  
ด้วยความได้เปรียบที่จังหวัดลำปางมีทรัพยากรแร่ธาตุอยู่เป็นจำนวนมากและหลายชนิด เช่น
ถ่านหินลิกไนต์ ดินขาว หินอ่อน หินปูน เป็นต้น โดยเฉพาะถ่านหินลิกไนต์ซึ่งเป็นแร่สำคัญ มีมูลค่าการผลิตสูงเป็นอันดับหนึ่งของจังหวัด และมีดินขาวเป็นแร่ที่มีความสำคัญรองลงมา
ดินขาวลำปางถือว่าเป็นดินขาวที่ดีที่สุด
ดินขาวลำปางถือว่าเป็นดินขาวที่ดีที่สุดแห่งหนึ่งของประเทศและมีเป็นจำนวนมาก โดยดินขาวที่พบในจังหวัดลำปางมีลักษณะเด่นที่แตกต่างไปจากดินขาวทั่ว ๆ ไป ที่ใช้ในการทำเครื่องปั้นดินเผา หรือผลิตภัณฑ์เซรามิก ก็คือ ดินขาวลำปางประกอบไปด้วยแร่หลาย ๆ ชนิดปะปนกัน ได้แก่ แร่ดินขาว (เคโอล์ไนต์) หินฟันม้า ควอตซ์ และบางส่วนของดินขาวลำปางยังมีแร่ที่ละเอียดให้ความเหนียว ช่วยในการขึ้นรูปเครื่องปั้นได้ดี และไม่พบในที่อื่น ๆ ของประเทศไทย ดินขาวลำปางจึงสามารถนำมาทำเครื่องปั้นหรือผลิตภัณฑ์เซรามิก ได้โดยไม่ จำเป็นต้องนำวัตถุดิบอื่น ๆ มาผสม
ผลิตภัณฑ์เซรามิกลำปาง
การผลิต ผลิตภัณฑ์เซรามิกนิยมขึ้นรูปผลิตภัณฑ์ 2 แบบ คือ การขึ้นแบบใบมีดปาดให้ได้รูปทรง และการขึ้นรูปผลิตภัณฑ์แบบการหล่อน้ำดิน ในการตกแต่งผลิตภัณฑ์เซรามิกให้สวยงาม จะใช้วิธี การผสมออกไซค์โลหะลงไปเคลือบโดยตรง เมื่อนำผลิตภัณฑ์ไปเผา และอีกวิธีหนึ่งคือการใช้สีเซรามิกสำเร็จรูป เป็นการนำออกไซค์หลายชนิดมาผสมกันแล้วนำไปเผา จะได้สีคงที่และสะดวกต่อการใช้งาน ซึ่งวิธีการใส่สีเซรามิกสำเร็จรูปลงในผลิตภัณฑ์ สามารถทำได้ด้วยการเขียนด้วยมือโดยใช้แปรงหรือพู่กันเขียนลวดลายต่าง ๆ ลงไปบนผลิตภัณฑ์โดยตรง การพ่นสีลงบนผิวผลิตภัณฑ์ การกดประทับ การใช้กระดาษลอกลาย เป็นต้น สำหรับการเผาผลิตภัณฑ์เซรามิกนั้น โรงงานผลิตเซรามิกของจังหวัดลำปางส่วนใหญ่นิยมใช้เตาเผาแบบเตาแก๊ส ซึ่งเป็นวิธีที่สะดวก ควบคุมง่าย และมีราคาถูกกว่าการใช้พลังงานไฟฟ้าเป็นเชื้อเพลิง สามารถควบคุมคุณภาพของเชื้อเพลิงและเขม่าควันได้ง่าย
 
ผลิตภัณฑ์เซรามิกลำปาง จะผลิตตามลักษณะของการใช้งาน ได้แก่ พวกของ ที่ระลึก ของตั้งโชว์ ของใช้บนโต๊ะอาหาร เช่น จาน ชาม ถ้วยกาแฟ แจกัน ฯลฯ ผลิตภัณฑ์เซรามิกของจังหวัดลำปางมีตั้งแต่เป็นอุตสาหกรรมในครัวเรือน จนถึงเป็นโรงงาน ซึ่งในปัจจุบันจังหวัดลำปางมีโรงงานผลิตภัณฑ์เซรามิก ประมาณ 150 โรงงาน เป็นโรงงานขนาดใหญ่และขนาดกลางที่ใช้เทคนิคทันสมัย มีการจ้างแรงงานตั้งแต่ 100 - 600 คน ประมาณ 30 โรงงาน โรงงานขนาดย่อมและขนาดเล็ก ที่ใช้แรงงานตั้งแต่ 10 - 80 คน ประมาณ 120 โรงงาน โดยมีเงินทุนหมุนเวียนในท้องถิ่นในการผลิตเครื่องปั้นดินเผาไม่ต่ำกว่า 2,000 ล้าน ผลิตภัณฑ์เซรามิกลำปางนอกจากจะเป็นอุตสาหกรรมที่สำคัญของจังหวัดแล้ว แต่การผลิต ผลิตภัณฑ์ดังกล่าวยังเป็นการสืบทอดวัฒนธรรมเชิงหัตถศิลป์ของชาวเขลางค์นครในอดีต
การสนับสนุนผลิตภัณฑ์เซรามิกเป็นการสืบสานศิลปหัตกรรมและภูมิปัญญาไทย
  
@@@@@@@@@@@@@@@@
|
